BAFRA





İlçenin tarihi M.Ö. 5000 yıllarına kadar uzanmaktadır. İkiztepe ören yerinde yapılan araştırmalarda Kalkolitik Döneme (M.Ö. 5000-4000) ait yerleşmelerin izine rastlanmıştır. İkiztepe ören yerinde İ.Ö. 4000 yıllarından İ.Ö. 1700 yıllarına kadar 2300 yıl boyunca sürekli yerleşim yapıldığı anlaşılmıştır. Burada Eski Tunç Çağı (M.Ö. 3000-2000) ve Erken Hitit (M.Ö. 1900-1800) dönemi kültürlerinin izlerinin taşıyan çok sayıda eser ve kalıntı bulunmuştur. M.Ö. 670 yıllarında Paflogonların'da Kızılırmak vadisinde yaşadıkları bilinmektedir.M.Ö. 6. yy'da Lidyalıların eline geçen bölgeyi M.Ö. 546 da Persler istila etmiştir. İkiztepede Helenistik döneme (M.Ö. 330-30) ait bir anıt mezarda bulunmaktadır. Bu bölge M.Ö. 47'de önce Roma, sonrada Bizans egemenliğine girmiştir. 1071 Malazgirt savaşından sonra Selçukluların eline geçen Bafra'ya 1214 yılında Anadolu Selçuklu Hükümdarı İzzettin Keykuvas Türkmen aşiretlerini yerleştirmiştir. 1243'de başlayan Moğol istilaları Selçuklu İmparatorluğunun yıkılması ve Türk beyliklerinin kurulmaya başlamasına neden olmuştur. İşte bu dönemde bölgede küçük bir Selçuklu beyliği olan Bafra Beyliği kurulmuştur. 1460'da ise Bafra Osmanlı hakimiyetine girmiştir.

Bafra İlçesi Osmanlı İmparatorluğu devrinde Trabzon iline bağlı Canik Sancağına ait bir yerdi. Hangi tarihte kaza merkezi olduğu kesin olarak bilinmemektedir. Salname kayıtların göre 1854 yılı sonlarında kaza merkezi olduğu anlaşılmaktadır. İmparatorluk zamanında 1876 harbinden sonra Kırım'dan Bafra'ya çok sayıda Türk gelmiştir. Daha sonraları çıkan Balkan ve I. Dünya savaşları Türk halkının azalıp, fakirleşmesinin, azınlık olmalarına rağmen Rum ve Ermenilerin iktisadi hayatı ellerine geçirip zenginleşmelerini sağlamıştır. Bundan dolayı cesaretlenerek Rum- Pontus imparatorluğunu kurma hevesine kapılan Ermeni ve Rumlar mavri mira cemiyetini kurmuşlardır. Fakat 1919'da Milli Mücadelenin başlamasıyla bu amaçları gerçekleşmemiş, daha sonra Batı Trakya'daki Türklerle değiştirilmişlerdir.

BAFRANIN COĞRAFYASI

Bafra Karadeniz'e 20 km. uzaklıkta, denizden yüksekliği 20 m olan ve Kızılırmak'ın biriktirdiği birikinti ovası üzerinde kurulmuş; bir ilçemizdir. İlçe doğusunda ve kuzeyinde Karadeniz, batısında Alaçam, güneyinde Kavak ilçeleriyle çevrilmiştir. Yüz ölçümü 175.000 hektar. Samsun'a uzaklığı 51 km. dir.

Kızılırmak deltasını kaplayan Bafra ovası güneyde dağlarla çevrilidir. Bunlardan en yükseği 1224 m ile Nebyan dağıdır. Bu dağlar Canik Dağlarının uzantılarıdır. Bafra'nın en büyük, Türkiye'nin ise en uzun akarsuyu Kızılırmak bu dağları derin bir vadi ile geçerek ovaya ulaşır. Bafra ovası tamamen Kızılırmak tarafından oluşturulmuştur. Irmağın denize yakın kısımlarında birçok göl oluşturmuştur. Nebyan dağının etekleri ise yayla durumundadır.

Kızılırmak'ın uzunluğu 1151 km'dir. Sivas'taki Kızıl Dağ'dan doğar, Orta Anadolu'da geniş bir yay çizerek Bafra'dan denize dökülür. En çok Nisan ve Temmuz dönemlerinde su taşır.

Kızılırmak'ın denize döküldüğü yerde oluşmuş göller, ırmağın her iki yakasında da yer alır. Batıdaki göl Karaboğaz, Doğudaki ise balık gölleridir. Doğu yakada yer alan göllerin başlıcaları şunlardır; Dutdibi, Liman, Hayırlı, Çernek, Uzungöl, Tombul göl, İnce göl. Göllerin çevresi sazlık ve bataklıktır. Ancak , ormanlık alanlar da göze çarpar.

BAFRA BARAJLARI

ALTINKAYA BARAJI   Kızılırmağın su taşıma potansiyelini, Aşağı Kızılırmak vadisi içinde değerlendirmek maksadıyla yapılmış, elektrik üretimi amaçlı barajdır. Altınkaya Barajı ve Hidro Elektrik Santrali 1987 yılı sonunda tamamlanmıştır. Yılda 1.632.000.000 KW/saat enerji üretilmektedir. DERBENT BARAJI Bafra ilçe merkezine 12 km. uzaklıkta kurulu bulunan sulama amaçlı barajdır. Ova üzerinde yer alan 34.000 hektarlık bir arazi kitlesini sulayacak büyüklükte  yapılmıştır.  BAFRANIN YEMEKLERİ Bafra pidesi, köftesi, Nokulu (Lokul) ve kaymaklı lokumu ile ünlüdür. Nokul hamurdan içine ceviz ve kuru üzüm konularak yapılır. Birde meşhur bal kaymak dondurması vardır.          BAFRA PİDESİ Bafra Pide 1981 yılında İstanbul Kızıltoprak'ta Coşkun ve İdris Kuru tarafından kuruldu. Coşkun Kuru 1950 İdris Kuru ise 1946 yılında Samsun'un Bafra ilçesinde doğdular. Coşkun Kuru 1960'lı yıllarda Bafralı büyük ustaların arasında mesleğin inceliklerini öğrenmişti. 1969 yılında İstanbul'a yerleştiler ve 1981 yılına kadar serbest olarak çalıştılar.Artık kurulu bir düzenleri olsun istiyorlardı. Karar aşamasında yakınlarının da desteğini alarak Kızıltoprak'ta kendilerine ait olan binada Bafra Pide Salonu'nun temellerini attılar. Amaçları yapısı ve şekli itibariyle diğer pidelerden farklı olan Bafra pidesini İstanbul'da da tanıtmaktı. BAFRA KÜLTÜRÜ Bafra'da kültür çok renklidir. Şehir merkezi bu durumun bir mozayiğini oluşturur. Çünkü her köyle hemen hemen her gün bağlantısı vardır. Düğün adetleri, yemek çeşitleri çok farklılık gösterir. Bafra pidesi, kaypancak, su böreği, nokul, yanıç belli başlı isim yapmış yiyecek çeşitleridir. Halı dokumacılığı, zembil, çorap ve hasır örücülüğü gibi el sanatları çalışması sınırlı sayıda köyde mevcuttur. Karpuz Festivali ile Sele-Sepet Şenlikleri özellik arzeden kültürel organizasyonlardır. Bunlardan karpuz festivali her yıl Ağustos ayının ikinci yarısında, Sele-Sepet şenlikleri ise her yıl Ramazan ayının 14'ünü 15'ine bağlayan gece gerçekleşir. BAFRANIN BİTKİ ÖRTÜSÜ Bafra ilçesinin % 40'ı ormanlarla kaplıdır. Güneyde oldukça zengin orman varlığı kuzeye gidildikçe azalmaktadır. Ova bölgesinde meyve ağaçları ağırlık kazanır. Göller bölgesinde ayrıca sazlık ve fundalıklara rastlanır. Ormanlarda hakim olan ağaç türleri daha çok kayın, meşe, çam ve köknardır. BAFRA TURİZMİ Bafra turizm bakımından potansiyeli yüksek bir ilçedir. Kuş cenneti, İkiztepe Kazı merkezi, Balık Gölleri, Platolar ve diğer mesire alanları ile eşi bulunmaz bir yöredir. Türkiye'deki 420 tuş türünden 316 sı Bafra'da barınmakta veya konaklamaktadır. Avrupa'nın sayılı tabiat harikalarındandır. İkiztepe Höyüğü "Zalpa" adıyla ilçeyi dünya turizm literatürüne sokan bir arkeolojik kaynaktır. Gerek Balık gölleri gerekse de Baraj gölleri balıklarıyla ünlü çevrelerdir. İlçenin diğer belli başlı tarihi eserleri de şunlardır; Emir Mirza Türbesi Hızır Bey Türbesi Mardar Hamamı Asar Kalesi Asar Gözetleme Kuleleri Deniz Feneri Çetinkaya Köprüsü Eski Hamam Kapıkaya Cami-i Kebir Tayyar Paşa Camii Tabakhane Camii Çarşı Camii Bedesten Kadı Çeşmsi Alibey Çeşmesi